Tijdelijke herinvoering van grenscontroles

Deze kabinetsmaatregel is gericht op het bestrijden van irreguliere migratie naar Nederland en het aanpakken van mensensmokkel.

De tijdelijke grenscontroles zijn gebaseerd op Europese afspraken. Deze afspraken staan in artikel 25 van Verordening (EU) 2016/399, de Schengengrenscode. Landen mogen volgens de Schengengrenscode tijdelijk grenscontroles invoeren. Dit mag alleen als het nodig is voor de openbare orde of de nationale veiligheid.

De grenscontroles zijn tijdelijk. Ze zijn gestart op 9 december 2024, waren oorspronkelijk van kracht voor zes maanden, en zijn nu voor de tweede keer verlengd. Naar huidige planning blijven ze van kracht tot 8 juni 2026.

De Koninklijke Marechaussee voert controles uit aan de grens met België en Duitsland. Deze controles kunnen bij elke grensovergang plaatsvinden. Ook voeren we controles uit in internationale treinen die vanuit het Schengengebied arriveren. Op luchthavens controleren we alleen specifieke vluchten met een hoger risico op irreguliere migratie of grensoverschrijdende criminaliteit. De Marechaussee voert deze controles uit op basis van risicoanalyse en informatie. Dit betekent dat de grenscontroles niet systematisch zijn. De frequentie en intensiteit van deze controles zijn afhankelijk van de situatie. We doen ons uiterste best om eventuele hinder voor het grensoverschrijdend verkeer tot een minimum te beperken.

Grenscontroles worden op verschillende manieren uitgevoerd. We controleren op de weg, in de trein en op vliegvelden.

Vergroot afbeelding

Op de weg

• Statische controles: Bij grootschalige controles sluiten we een deel van de snelweg af en leiden we het verkeer over een speciale controlestrook. Daar controleren we een deel van de voertuigen. Om de veiligheid van onze medewerkers te garanderen, kan het nodig zijn om tijdelijk een snelheidsbeperking in te stellen. We realiseren ons dat dit hinder kan veroorzaken voor het verkeer en doen ons best om de overlast te beperken.
• Mobiele controles: Het kan ook voorkomen dat we kleinere, mobiele controles uitvoeren. Motorrijders van de Marechaussee selecteren dan voertuigen aan de grens en begeleiden deze naar een controleplek.

Vergroot afbeelding

Op luchthavens

Op luchthavens kunnen we de reisdocumenten van reizigers controleren bij de aankomstgate. Dit geldt alleen voor vluchten binnen het Schengengebied. Vluchten van buiten het Schengengebied gaan altijd al door de paspoortcontrole. We controleren alleen specifieke vluchten met een hoger risico op irreguliere migratie of grensoverschrijdende criminaliteit.

Vergroot afbeelding

In de trein

Op internationale treinen komende uit het Schengengebied kunnen marechaussees de reisdocumenten van reizigers controleren. Ze lopen hiervoor door de treincoupés.

Vóór 9 december 2024 werkten wij met Mobiel Toezicht Veiligheid (MTV). Met het MTV deden we af en toe controles, bijvoorbeeld op wegen en in treinen. Volgens de Europese regels mochten we niet te veel van zulke MTV-controles doen. De tijdelijke grenscontroles die we sinds 9 december 2024 hebben, vervangen het MTV zolang deze controles duren. Voor deze nieuwe controles gelden andere Europese regels. Daarom kunnen we nu vaker controleren en ook meer mensen.

Nederland heeft sinds 9 december 2024 tijdelijke grenscontroles ingevoerd aan de binnengrenzen. Dit betekent dat er controles kunnen zijn wanneer u de grens overschrijdt. U dient daarom altijd een geldig reisdocument (paspoort of identiteitskaart) bij u te dragen. De Koninklijke Marechaussee voert deze controles uit. We doen ons uiterste best om eventuele hinder voor het economisch verkeer en mensen die in de grensregio's wonen en werken tot een minimum te beperken.

Asielzoekers kunnen ook tijdens de grenscontroles asiel aanvragen in Nederland. Ze worden dan naar een opvangcentrum begeleid, waar hun aanvraag wordt bekeken. Als ze eerder in een ander EU-land asiel hebben aangevraagd, wordt ingezet om hen volgens de Dublin-verordening aan dat land over te dragen.

Nederland kent een groot aantal grensovergangen, met een totaal van meer dan 840. Hieronder vallen niet alleen snelwegen en provinciale wegen, maar ook diverse kleinere wegen. Vóór de invoering van het Schengenverdrag, dat vrij verkeer van personen binnen een groot deel van Europa mogelijk maakte, kende Nederland grensdoorlaatposten met permanente controles. Daarnaast bestonden er ook talloze grensovergangen die niet permanent werden bewaakt.